Localidade pegada a Padrón, na que se pode visitar laColegiata de Iria Flavia ( Ou Santa María de Adina)

Entre Cruces e Padrón a parada case obrigada é Iria Flavia, coñecida igualmente como Santa Maria de Adina e onde, cando os romanos impoñían a súa lei, confluían un total de sete vías.

Aí si que son palabras maiores, porque se trata dunha das igrexas máis antigas de Galicia. Antiga Sede Episcopal e primeiro templo mariano do mundo. Vespasiano (Perico Flavio), emperador romano elevou a Iria á consideración de municipio e a partir de entón chamóuselle Flavia. San Agatadoro, foi o primeiro en ocupar a cadeira episcopal, no ano 40 da nosa Era.

Teodomiro, Bispo de Iria, con todo o seu séquito de cóengos, foi o que descubriu o sepulcro de Santiago o Maior un 25 de Xullo do ano 813., de aí a gran importancia na tradición xacobea. Despues do descubrimento das reliquias do Apóstolo Santiago a importancia de Iria-Flavia pasou a Santiago que crecía coa mesma rapidez que este cabido iriense declinaba pero actualmente segue sendo un lugar de culto na tradición xacobea.

O Pedrón, as Penas e a Igrexa de Iria, son os tres alicerces do berce xacobeo, sendo desta maneira que o mito de Santiago naceu en Padrón.

Iria Flavia non impresiona tanto polo seu edificio -aínda que si chaman a atención as torres graduadas- como pola súa historia: na devandita Igrexa atópanse enterrados 28 Bispos Santos xa que os arredores foron desde sempre cemiterio (e onde, actualmente, os arqueólogos encargáronse de sacar á luz unha boa relación de sartegos antropomorfos e outra serie de obxectos). No cemiterio de Santa Maria de Adina pediu e foi enterrada a gran poetisa Rosalía de Castro hoxe no Panteón de Galegos Ilustres, en Santiago de Compostela.

O primeiro templo foi levantado paralelamente á introdución do cristianismo, e a finais do século X Almanzor reduciuno a cinzas.

O arcebispo Gelmírez, no século XII, ordenou a reconstrución do edificio, que hai máis de dous séculos e medio sufriu unha moi completa remodelación.

Hoxe, no interior, vidreiras, a capela do Bispo de Quito e os sepulcros de bispos irienses deteñen a mirada, como sucede co timpano -representando a Adoración dos Reyes- no exterior.